Đa số những người viết báo khởi nghiệp hiện nay, không phải là người khởi nghiệp và nếu phỏng vấn các đại gia thì họ chỉ trả lời kiểu báo chí hoặc họ cũng chẳng có thời gian để viết sách. Và nếu như họ có viết sách thì lúc đó họ đã quá thành công rồi, chẳng còn nhớ cái tâm trạng và hiểu biết cái thời chập chửng như thế nào nữa. Bài viết dưới đây là chia sẻ của tiến sĩ Alan Phan, rất giống với suy nghĩ của đa số bạn trẻ khởi nghiệp.

Vì nền kinh tế luôn cần những người có khả năng giải quyết những vấn đề ngổn ngang , luôn luôn cần những sản phẩm, dịch vụ mới. Khởi nghiệp thì tất cả thời gian là của bạn, thích nào làm thì làm, bạn sẽ giàu, rất giàu, siêu giàu nếu thành công. Nhưng chuyện không dễ dàng như thế, bạn có thể mất nhiều tiền, công sức, tuyệt vọng, gia đình mắng chửi…

Tôi biết rất nhiều người khởi nghiệp nhưng không như ý và thậm chí mất mát rất nhiều, nhưng qua đó họ trưởng thành hơn, không có gì là thất bại nếu họ học được nhiều điều từ nó. Không có thất bại – tất cả chỉ là thử thách. Bạn cần đúng 1 tố chất để trở thành doanh nhân đó là yêu thích giải quyết vấn đề, còn lại mọi thứ khác đều có thể rèn luyện, học hỏi và quyết tâm. Hiện nay tại Việt Nam, có rất nhiều đại gia âm thầm, họ cũng bắt đầu từ những ngày tháng khó khăn khi khởi nghiệp.

Thế giới, những người khởi nghiệp thường không được nhiều người biết đến, vì không có trường nào dạy, cũng không được in thành một cuốn sách như: những điều cần biết về tuyển sinh. Đại học là dạy “nghề” để làm thuê, các phụ huynh luôn mong muốn con mình ổn định, nhưng sự thật là “nghèo ổn định”. Biết bao giớ mới mua được một căn nhà, một xế hộp ở thành phố chật chột này đây.

Để làm việc gì đó thành công thì mình cần phải định hình rõ hình ảnh mà mình muốn trở thành. Doanh nhân không phải là người có nhiều tiền được gọi là doanh nhân, có từ “nhân” phía sau thì họ phải làm cái gì đó hơn sự thoả mãn giàu sang của bản thân. Khởi nghiệp là để thoả mãn ước mơ, đam mê vì những gì xung quanh xã hội mình đang sống. Cái tên của họ được ghi nhớ mãi sau khi họ chết đi, đó là điều đáng mơ ước. Họ luôn cân nhắc môi trường và lợi ích của người tiêu dùng với những sản phẩm, dịch vụ của họ, làm ra tiền bằng mọi cách chính đáng, chứ không phải bằng mọi giá.

Người Việt Nam không có thói quen chào đón thất bại, họ không muốn con mình làm một cái gì đó mạo hiểm và họ tìm mọi cách ngăn cản. Phụ huynh luôn muốn con mình “tập trung học” mà không biết rằng trước đại học cũng chẳng dạy gì giúp cho nghề nghiệp nhiều. Bạn phải “tập” cho bố mẹ quen với việc không ngăn cản vào tương lai của mình nữa, xác định tư tưởng cho gia đình biết khởi nghiệp có thể thất bại, mất mát nhiều thứ, vì thế không nên dầy vò con khi vấp ngã, hãy để cho con vấp ngã vài lần rồi đứng lên đi tiếp (cách tốt nhất là đừng cho bố mẹ biết).

Rào cản tiếp theo là giới hạn của chính bản thân bạn. Bạn có 1 ý tưởng, theo bạn là có tính đột phá, bạn dành vài tháng để nghĩ về nó những chẳng làm vì “ngại”, bạn đang thoải mái với vòng an toàn của mình, và tự thuyết phục bản thân mình rằng, mình chưa đủ chín để thực hiện ý tưởng này. Để thực hiện được ý tưởng này bạn phải tập cho mình thói quen luôn và ngay, nói theo ngôn ngữ của các bạn trẻ hiện nay “thích là nhích”. Bằng mọi giá phải dần bỏ thói quen trì hoàn, đừng để ngày mai vì nó có thể dẫn đến ngày kia, tuần sau, tháng sau, năm sau và không bao giờ nữa.

Còn vấn đề nguồn lực, bạn nên biết rằng khởi nghiệp lúc nào cũng thiếu nguồn lực, làm ít  thiếu ít, làm nhiều thiếu nhiều. Thời điểm tốt nhất là hôm nay, không phải ngày mai, muốn tắm được nước lạnh trước tiên phải dội nước vào chân. Đúng là nếu muốn vấp ngã thì hãy chọn lúc còn trẻ, còn sung sức, lúc có thể đứng dậy sau vấp ngã. Nghĩ nhiều mà không dám làm cũng giống như người làm mà không nghĩ.

Bài học đầu tiên là phải biết quý trọng động tiền để thấy bố mẹ làm ra đồng tiền cực khổ thế nào. Giao tiếp là kỹ năng sống còn của thành công, bán hành là kỹ năng sống còn của doanh nhân. Hãy tham gia một công việc bán hàng nào đó mà mình cần phải vượt qua thử thách ngại ngùng trước đám đông và phải học cách chấp nhận sự từ chối của người khác một cách vui vẻ, học được cái tinh thần không bỏ cuộc là điều quan trọng. Khi khởi nghiệp thì đích thân chủ cũng là người bán hàng.

Bán hàng là một nghề vinh quang vì nó nuôi sống cả tổ chức, hãy luôn coi mỗi lần bán hàng là một thử thách mà mình cần chinh phục. Tập bán thật nhiều các loại hàng hoá có thể và hiểu được cách tiếp cận khách hàng của các mặt hàng, các tổ chức khác nhau như thế nào. “Tôi còn nhớ có lần tôi xách rượu cần đến từng phòng có ký túc xá xây dựng để bán hồi gần tết, phòng nào cũng thích lắm nhưng toàn đứa hết tiền, chẳng thèm mua, nghĩ lại hồi đó “củ chuối” thật, nhưng đó là một kỷ niệm đẹp sau này. Vì thế, đừng ngại làm những thứ mà mình chưa bao giờ làm”  Chia sẻ của Tiến sĩ Alan Phan.

Sau này, đã đủ kinh nghiệm, đủ kiến thức thì bắt đầu kinh doanh nhỏ lẻ, rồi đến kinh doanh thật sự.

Đây chính là máu của doanh nghiệp, và thường doanh nghiệp thường chết vì hết tiền. Do đó, khi mới bắt đầu bạn phải tìm mọi cách để tiết kiệm tiền đầu tư vào doanh nghiệp. Thường thì chi phí sẽ đội lên gấp 2,3 lần so với bản nháp ban đầu. Phải chi li, tính toán sao cho tiền mình đủ duy trì doanh nghiệp trong 1 năm, đừng trông chờ sau 3,4 tháng có doanh thu sẽ bù để làm tiếp. Tận dụng mua sắm đồ cũ, website thì tìm mã nguồn mở, logo thì search trên mạng sau đó tuỳ biến, tóm lại tiết kiệm hết mức có thể.

Đồ cũ, mình mua sau này bán lại vẫn được tiền gần như giá mua cũ ban đầu vì thế bạn vẫn giữ được rất nhiều tiền còn lại. Còn tiền là còn bày keo khác được, hết tiền là bạn khó xin hay vay ai nữa lắm. Có rất nhiều người lầm tưởng khởi nghiệp cần rất nhiều tiền nhưng thật sự là cần khả năng xoay vòng tiền của bạn hơn. Dù thế nào đi nữa, bạn cũng chẳng bao giờ đủ tiền để làm doanh nghiệp đầu tay đâu, vì càng làm càng thiếu, điều tốt nhất là khởi nghiệp bằng tiền của mình, hạn chế dùng tiền của bố mẹ để đảm bảo từng quyết định dùng người, từng quyết định mua sắm chính xác.

Chỉ nên khởi nghiệp với đội ngũ khởi nghiệp không quá 2 người làm điều hành. Nếu có người thứ 3, thế nào cũng xảy ra mâu thuẫn. Các bạn thử điểm các công ty lớn thành công mà chúng ta biết đều 2 người hoặc 1 người như Google là Sergey Brin và Larry Page, Apple là 2 bác Steve, Microsoft là Bill Gate và Paul Allen (Steve Balmer là vào để điều hành giúp thôi chứ không phải cùng khởi sự). Sai sót về tuyển người có thể kết liễu doanh nghiệp bạn, hãy tuyển cho team mình những người không phải làm việc vì tiền mà vì yêu ý tưởng.

Chọn những người mình yêu quý được, chơi được để khó khăn còn thông cảm được cho nhau. chỉ nên chọn những người nào có tiềm năng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp mình. Hãy đối xử với nhân viên mình thật tốt, như anh em vì họ là những người mình gặp nhiều và quyết định chất lượng cuộc sống của mình mà. Chỉ có những người như thế mới làm cho những lúc khó khăn và nản trở nên mạnh mẽ và dễ dàng hơn. Khởi nghiệp sẽ hứa hẹn nhiều sóng gió và khó khăn đấy.